Phụ nữ sau khi sinh nở thành công cần phải được bồi bổ đặc biệt để mau phục hồi tổn thương sức khỏe. Để có một cơ thể tốt cần phải có chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi khoa học, phù hợp. Vậy mẹ sau sinh nên ăn gì và uống như thế nào là đúng?
Lý do bà đẻ cần có chế độ ăn đặc biệt
Hành trình mang thai và “về đích” chưa bao giờ là dễ dàng với các sản phụ. Họ phải đối mặt với vô vàn vất vả. Từ những tháng ngày táo bón, ốm nghén đến những cơn chuyển dạ, co thắt dạ con, đau nhức vết khâu, vết mổ…
Bởi thế, nếu mẹ sau sinh ăn uống khoa học, đúng cách sẽ giúp người mẹ sớm lấy lại được sức lực. Ngược lại, nếu chế độ ăn kém khoa học, không đủ chất, không đúng cách không những không đảm bảo sức khỏe cho mẹ mà còn khiến mẹ dễ gặp phải di chứng hậu sản.
>>> NÊN ĐỌC: Phụ nữ sau sinh nên kiêng ăn gì trong bao lâu để tránh hậu sản
Ngay sau khi sinh chính là thời điểm vàng để mẹ bổ sung dinh dưỡng cho con. Do đó, cần phải có thực đơn bồi bổ đầy đủ chất để truyền dinh dưỡng cho con thông qua nguồn sữa của mẹ.
Đặc biệt, với người sinh mổ, việc ăn uống còn phải bảo đảm không để lại sẹo lồi, mau lành vết mổ, không gây nhiễm trùng…
Bà mẹ sau sinh nên ăn uống như thế nào là đúng?
Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quyết định hàng đầu đến thể trạng sau sinh của người mẹ. Một chế độ cân bằng, khoa học, đầy đủ chất sẽ khiến bà đẻ sớm phục hồi. Dù sinh thường hay là sinh mổ, mẹ cũng cần phải tuân thủ nguyên tắc tẩm bổ sau:
Đạm
Đảm bảo ăn các thực phẩm nhiều đạm và ít béo. Có nhiều nhất trong thịt bò, thịt heo, thịt gà, tôm…
Ngoài ra, đạm cũng có nhiều trong họ đậu, cụ thể: đậu đỏ, đậu nành, đậu đen, đậu hà lan…
Các chế phẩm từ sữa như sữa chua, váng sữa… không những giàu protein mà còn bổ sung nhiều lợi khuẩn tốt cho cơ thể.
Tinh bột đường
Có nhiều ở trong cơm, bún, phở… Nên ăn khi nóng và hạn chế ăn các loại chế biến sẵn để ngăn ngừa chúng có chứa các chất bảo quản.
Chất béo
Nên dùng dầu thực vật thay cho mỡ của các loại động vật. Tuy nhiên, nên ăn với lượng vừa đủ, hạn chế đồ chiên rán quá nhiều dầu, chúng không hề tốt cho bà đẻ.
Bổ sung chất xơ và vitamin
Đây là nguyên tắc cần khắc cốt ghi tâm. Chất xơ và vitamin có rất nhiều trong trái cây, rau củ. Chúng không những tăng cường dinh dưỡng mà còn ngừa chứng táo bón cho mẹ rất hiệu quả.
Thực phẩm “xanh” tốt nhất là: súp lơ xanh, rau ngót, rau bina, mồng tơi, rau dền. Ngoài ra còn phải kể đến các loại thực phẩm “đỏ” như cà rốt, cà chua, bí ngô…
Bổ sung sắt
Để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu sau sinh, bà đẻ cần thêm vào thực đơn của mình các món trứng gà ta, thịt bồ câu, các loại đậu, tim lợn, cá hồi…
Tăng cường vitamin C và khoáng
Chuối, nho, cam, đu đủ chín, bơ, táo… là những loại quả vàng mà bà đẻ không thể bỏ qua thời kỳ sau sinh. Tuy nhiên, hãy đảm bảo chọn đúng loại hoa quả sạch và có xuất xứ rõ ràng.
Uống nhiều nước
Tối thiểu 2 – 3 lít/ngày, vừa bổ sung nước cho cơ thể, hỗ trợ trao đổi chất, vừa giúp sữa mau về. Nên sử dụng nước ấm, kết hợp các thức uống lợi sữa khác như sữa nóng, ngũ cốc, chè vằng…
??? CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Lưu ý các thực phẩm cần tránh sau sinh
- Hành, tỏi: Ảnh hưởng đến mùi vị sữa. Mẹ nên hạn chế ăn.
- Cà phê, socola: Làm bé bị đầy bụng.
- Các thức uống có gas, cồn: Nước ngọt, rượu bia…
- Đặc biệt, với mẹ sinh mổ, 1 tuần đầu cần đảm bảo tiêu thụ những thực phẩm dạng mềm, lỏng, dễ tiêu. Không ăn cơm nếp, lòng trắng trứng, rau muống, thịt bò để tránh sưng đau và để lại sẹo lồi mất thẩm mỹ nơi vết mổ.
Gợi ý một vài món dành cho bà mẹ sau sinh
Các món canh
- Thiên lý nấu với thịt nạc
- Móng giò đỗ đen
- Mọc nấu nấm, hạt sen
- Rau ngót thịt nạc
- Gà hầm ngải cứu
- Sườn heo nấu bí đỏ, đậu xanh
- Xương hầm khoai tây, cà rốt
- Hoa chuối thịt bằm
Với món mặn
- Thịt rang nghệ
- Gà rang gừng, nghệ
- Thịt kho tàu với đậu và trứng
- Đuôi bò hầm với thuốc bắc
- Gà tần thuốc bắc
- Tôm rim
- Thịt, tôm rang gừng
- Cá lóc kho tộ
Các loại rau xanh
- Rau lang
- Súp lơ xanh
- Rau ngót
- Hoa chuối
- Rau mồng tơi
- Rau đay
- Rau dền
Tìm hiểu thêm về tác dụng của cây chè vằng
Sử dụng làm trà thanh nhiệt
Chè vằng trong đông y được liệt vào loại vị thuốc tính hàn giúp cân bằng các triệu chứng nhiệt trong người (lý thực nhiệt). Đặc biệt hữu hiệu đối với các triệu chứng do hỏa độc, nhiệt độc gây nhiễm khuẩn ngoài da, nhiễm khuẩn tiêu hóa,…
Công dụng chè vằng đối với các bệnh răng miệng, các bệnh về da
Như đã nói ở trên, chè vằng đặc biệt hữu hiệu với các bệnh liên quan tới nhiệt trong người: viêm lợi, sưng lợi do nóng trong, các bệnh về da, phát ban mẩn ngứa do nóng.
Ở trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh thường có hiện tượng phát ban nhiệt, rôm sảy, dân gian thường sử dụng chè vằng (hoặc kèm thêm một vài loại lá khác) để đun nước và tắm cho trẻ.
Tác dụng chữa mất ngủ, biếng ăn
Ancaloit trong chè vằng có tác dụng lên hệ thần kinh giúp dễ ngủ hơn mặc dù biểu hiện của chúng không quá rõ rệt trong thời gian ngắn. Người dùng nên sử dụng chè vằng trong thời gian dài thì mới cảm nhận được hiệu quả.
Glycoside trong chè vằng giúp tiêu hóa tốt hơn, từ đó người sử dụng có cảm giác thèm ăn và ăn ngon hơn.
Tác dụng với các bệnh tim mạch, huyết áp.
Chè vằng là vị thuốc nằm trong nhiều bài thuốc giúp chữa các bệnh về tim mạch, huyết áp. Theo kinh nghiệm đông y, chè vằng giúp ổn định huyết áp. Giảm mỡ trong máu từ đó giúp hạn chế các bệnh liên quan tới động mạch vành.
Theo tây y, hoạt chất Ancaloid có trong chè vằng giúp hạ huyết áp.
Công dụng với các bệnh về mỡ máu, mỡ gan
Như đã nói ở trên, chè vằng giúp giảm mỡ trong máu và gan. Đặc biệt, hoạt chất Flavonoid trong chè vằng có tác dụng giúp gan lọc bỏ các độc tố trong cơ thể.
Tác dụng lợi sữa, phục hồi sau sinh
Việc sử dụng chè vằng lợi sữa sau sinh đã được dân gian cũng như trong đông y sử dụng từ rất lâu. Phụ nữ sau sinh do nhiều nguyên nhân như: cơ địa, ăn uống, stress, sinh mổ,… dẫn tới tình trạng thiếu sữa, mất sữa. Hoặc có nhiều người cho con bú bình thường nhưng con không tăng cân, tăng chiều cao, dường như trẻ bú sữa mà không có dưỡng chất. Một số người nói do sữa nóng nên con bú mãi không lớn. Thực tế đây là tình trạng dưỡng chất trong sữa không có. Tựu chung lại có 3 tình trạng chính: mất sữa/không có sữa, ít sữa, sữa ít dưỡng chất (lỏng/nhạt,…).
Chè vằng có tác dụng hiệu quả cho cả 3 trường hợp trên. Ancaloid và Flavonoid trong chè vằng giúp kích thích sản sinh sữa, khắc phục tình trạng mất sữa. Đặc biệt hiệu quả với những người sinh mổ không có sữa. Thứ hai, chè vằng giúp chuyển hóa dưỡng chất từ mẹ vào trong sữa. Có thể hiểu đơn giản, với một số bà mẹ, ăn 10 phần chất vào người thì chỉ có 1,2 phần chuyển vào sữa. Chè vằng giúp tăng lượng dưỡng chất mẹ nạp vào cơ thể, chuyển hóa dinh dưỡng trong sữa giúp sữa “đặc” hơn, có nhiều chất cho con hơn.
Hoạt chất Flavonoid có trong chè vằng giúp kháng khuẩn, chống viêm, mau lành vết thương sau sinh nở. Giúp ngăn ngừa các chứng hậu sản. Sử dụng chè vằng giúp làm liền sẹo nhanh, đặc biệt là các vết rạn sau sinh.
Mời bạn xem thêm phóng sự phỏng vấn truyền hình bác sĩ y học cổ truyền về công dụng lợi sữa và giảm cân của chè vằng đối với phụ nữ sau sinh:
Tác dụng của chè vằng trong việc giảm cân
Chè vằng giúp làm giảm mỡ trong máu, trong gan, về lâu dài giúp giảm cân. Đặc biệt với phụ nữ đang cho con bú thì việc giảm cân càng có hiệu quả hơn do cơ chế chuyển hóa dinh dưỡng từ thực phẩm mẹ ăn vào sang sữa cho con bú, nên người mẹ đỡ phải dung nạp nhiều dưỡng chất, từ đó giúp mẹ sau sinh giảm cân hiệu quả, trong khi đó con thì lại có nhiều dưỡng chất từ sữa mẹ giúp bụ bẫm hơn.
Công dụng chữa áp xe vú
Theo kinh nghiệm dân gian, sử dụng chè vằng tươi giã nát bóp kèm với rượu rồi đắp lên vú sẽ giúp chữa bệnh áp xe vú.
Hỗ trợ phòng ngừa các bệnh ung thư
Ancaloid trong chè vằng giúp hạn chế được ung thư. Do vậy nên sử dụng chè vằng hàng ngày để phần nào đó giúp hạn chế được căn bệnh này.
Tác dụng chung đối với người cao tuổi
Với các dược tính của chè vằng trong việc giảm mỡ gan, mỡ máu, ổn định huyết áp, tính mát thì chè vằng rất phù hợp với người cao tuổi bị béo phì sử dụng hàng ngày.
Chè vằng loại nào tốt hơn, cao chè vằng hay chè vằng khô?
Chè vằng lợi sữa có nhiều loại, trong đó cao chè vằng và chè vằng khô là được sử dụng nhiều hơn cả. Ngoài ra còn có chè vằng tươi, chè vằng túi lọc, viên uống,... Mỗi loại có công dụng lợi sữa riêng. Sau đây là bảng so sánh các loại sản phẩm chè vằng lợi sữa:
Loại sản phẩm | Ưu điểm | Nhược điểm |
Chè vằng tươi | Còn giữ nguyên các chất trong cây | Khó bảo quản, giá thành cao Mùi vị khó uống, có vị chát do nhựa cây Khi sử dụng phải đun, mất thời gian mới có hiệu quả tốt nhất. Bất tiện khi sử dụng. |
Chè vằng khô | Mùi vị thơm ngon dễ uống Dễ bảo quản hơn chè tươi nhưng kém hơn các loại khác Còn giữ được khoảng 70% tinh chất so với cây tươi | Dễ mua phải hàng sấy lưu huỳnh Giá thành cao đối với hàng chuẩn Khi sử dụng phải đun, mất thời gian mới có hiệu quả tốt nhất. Bất tiện khi sử dụng. |
Chè vằng túi lọc | Tiện lợi, sử dụng được ở mọi nơi Giá thành rẻ Mùi vị dễ uống do khá nhạt | Hiệu quả thấp, thường chỉ dùng để uống hàng ngày thay nước lọc/trà bình thường. |
Chè vằng bột | Tiện lợi, sử dụng được ở mọi nơi Hiệu quả trung bình do phải qua nhiều công đoạn sản xuất | Giá thành cao. Không quá nhiều dưỡng chất. |
Cao chè vằng | Tiện lợi, dễ sử dụng Hiệu quả cao chỉ sau chè vằng tươi do được nấu trực tiếp từ cây chè vằng tươi và chè vằng tươi muốn sử dụng cũng phải đun lên như nấu cao. Giá hợp lý | Mùi vị gần giống chè tươi và không được thơm như chè vằng sao khô. |
Những lưu ý tuyệt đối phải ghi nhớ khi sử dụng chè vằng
Điều 1: TUYỆT ĐỐI KHÔNG DÙNG Chè vằng cho phụ nữ đang mang thai. Vì chè vằng có tác dụng co bóp cổ tử cung nên không tốt cho phụ nữ sắp sinh.
Điều 2: Người bị huyết áp thấp không nên dùng hoặc dùng pha loãng vì có thể xảy ra tình trạng chóng mặt, đau đầu, hạ huyết áp…
Điều 3: Dược thảo nói chung nếu không được sao vàng hạ thổ qua lửa mà chỉ phơi khô sẽ rất khó bảo quản được lâu. Có một cách khác giúp bảo quản lâu đó là sấy với diêm sinh (lưu huỳnh – một chất cực độc với cơ thể). Do vậy, quý khách hãy lưu ý kỹ điều này.
Điều 4: Chè vằng lá trâu thường to bản, thân to. Loại lá này không có tác dụng với sức khỏe. Hãy hỏi kỹ người tư vấn của bạn về sản phẩm mà bạn sẽ mua
Điều 5: Cao chè vằng thường dễ bị biến chất (chảy nhựa, ô xi hóa) nếu bị tiếp xúc nhiều với không khí. Do vậy, nếu bao gói sản phẩm sơ sài thì sẽ không đảm bảo được chất lượng của cao.
Nếu cần thêm thông tin, hãy liên hệ với bộ phận tư vấn của Vườn Dược Thảo qua hotline: 0984.722.327